Dergimizin bu sayısında sizlerle ilginç bir konuyu paylaşmak istiyorum. Öyle ki geçtiğimiz günlerde mail kutuma düşen bir bilgilendirme mesajı, hepinizin dikkatini çekeceğine inandığım bazı hususları sizlerle paylaşmama vesile oldu. Şimdi sıkı durun… Çünkü Kazakistan Avrupa ile bütünleşmek istiyor.

Kazakistan Cumhuriyeti dış politika konseptine uygun olarak Avrupa ülkeleriyle çok yönlü işbirliğinin geliştirilmesi, Kazakistan için stratejik bir önem arz etmektedir. Hâlihazırda, Avrupa ülkeleriyle ilişkilerde teknoloji, enerji, ticaret ve ulaştırma alanlarındaki işbirliği potansiyeli tam olarak kullanılamamaktadır. Ayrıca, Avrupa Birliği ülkelerinin genel olarak Orta Asya ülkeleriyle ve bilhassa Kazakistan’la işbirliğine özel bir önem atfettiklerini de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. AB ülkelerinin konsolide konumu, 2007 Haziranında Avrupa Birliği zirvesinde kabul edilen "AB ve Orta Asya: Yeni İşbirliği Stratejisi" adlı belgede yansıtılmıştır. Avrupa Birliğinin bir iç belgesi olarak bu Strateji, Avrupa Birliğinin Orta Asya’yla ve Kazakistan’la işbirliğinin önemli istikametlerini içermektedir.

Bir dizi Avrupa ülkesinin AB’ye entegre olma çabası veya Avrupa politikası kapsamında AB ile işbirliği bu ülkelere Sosyo-ekonomik ve siyasi gelişimin çeşitli sahalarında belirli başarılara ulaşmalarına imkân sağlamaktadır. Buna göre Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in 6 Şubat 2008’de yaptığı Ulusa Sesleniş konuşmasından esinlenerek 2009–2011 yıllarını kapsayan "Avrupa Yolu" adlı devlet programını yürürlüğe sokmuştur. Programı hazırlayan Kazakistan Dışişleri Bakanlığı, ilgili değişim için ayrılacak bütçeyi genel bütçe içerisine yerleştirmeyi hedeflemektedir. Ülkenin dâhili kalkınmasının önünde duran güncel sorunların çözüme kavuşturulması, Avrupa istikametinde milli önceliklerin hazırlanması, tarih boyunca oluşan bağlantıların güçlendirilmesi, Avrupa entegrasyonu ve kurumsal-hukuki reformların tecrübesine dahil olma, teknoloji, enerji, ulaştırma, ticaret, insani ilişkiler ve yatırım işbirliğinin daha da geliştirilmesi gibi konuların çözüme kavuşturulmasının öneminden dolayı Programın kabul edilmesi gereği ortaya çıkmıştır.

Programın ana hedefi, Kazakistan Cumhuriyetinin ileri gelen Avrupa ülkeleriyle olan ilişkilerini stratejik partnerlik düzeyine çıkarılmasıdır.

Peki, bu program hangi konuları içerecek? Dışişleri Bakanlığı Avrupa Yolu sürecinde;

• Aşağıda belirtilen istikametlerde Kazakistan Cumhuriyetinin Avrupa devletleriyle işbirliğinin geliştirilmesi ve köklendirilmesi:

- Teknolojide;

- Enerjide;

- Ulaştırma alanında;

- Teknik düzenleme ve metroloji alanında;

- Ticari-iktisadi alanda;

- KOBİ’lerin geliştirilmesinde;

- Yaşam kalitesi alanında;

- İnsani boyutta.

• Olumlu Avrupa tecrübesinden yararlanmak suretiyle Kazakistan’da kurumsal-hukuki altyapının geliştirilmesi.

• Kazakistan Cumhuriyetinin 2010 yılında AGİT başkanlığı için gerekli koşulların yaratılmasını öngörmektedir.

Programdan beklenen neticeler ise:

- Siyasi, iktisadi ve insani alanlarda ileri gelen Avrupa ülkeleriyle ilişkilerin stratejik partnerlik düzeyine çıkarılması;

- Avrupa ülkeleriyle ticaret hacminin yıllık %10 artışını temin etmek için elverişli koşulların oluşturulması;

- (Uluslararası etkinlikler takvimine uygun olarak) Devlet başkanı ve hükümet düzeyinde her yıl (en azından 5) ziyaret teatisinde bulunulması;

- Kazakistan ağlarının Avrupa ulaştırma ağlarıyla irtibatlı hale getirilmesi bağlamında ulaştırma şebekelerinin geliştirilmesi konusunda Avrupa Birliğiyle Karşılıklı Anlayış Mutabakat Zabtının imzalanması;

- AB Ülkeleri koşullarına uygun teknik düzenlemelerin ve uyumlaştırılmış standartların kabulü;

- Avrupa normlarının göz önünde bulundurulması suretiyle milli mevzuatın geliştirilmesi;

- Avrupa kıtasında Kazakistan Cumhuriyeti çıkarlarının ön plana çıkarılmasıdır.

Madrid’de (2007 yılının Kasım ayında) dışişleri bakanları bakanlar konseyinde kabul edilen 2010 yılında Kazakistan’ın AGİT başkanlığını yapması kararı ışığında ve aynı şekilde genel kabul gören uygulamalar göz önünde bulundurulmak suretiyle Program kapsamında Kazakistan başkanlığının önceliklerinin ayrıntılı hale getirilmesi konusunda çalışma yapılması öngörülmektedir.

Bunların arasında AGİT sahanlığında demokratik kurumların geliştirilmesi için çabaların devam ettirilmesi; AGİT devletlerinin transit taşımacılık potansiyelinin ve Avrasya kıtalararası ulaştırma koridorlarının geliştirilmesi; çevre sorunlarının çözümlenmesi; barışın, güvenliğin ve nükleer silahsızlanmanın sağlanmasında Kazakistan’ın katkılarının göz önünde bulundurulması suretiyle güvenlik tedbirlerinin ve bölge güvenliğinin güçlendirilmesi; bilhassa terörizmle, aşırılıkçılıkla, uyuşturucu madde ticaretiyle, organize suçlarla, silah ve insan ticaretiyle mücadele ve yine Afganistan’ın AGİT partner ülke statüsünün yeniden tesisi gibi konular bulunmaktadır. Aynı şekilde güvenli, istikrarlı ve kalkınan Orta Asya’nın inşası, iktisadi yönden de olmak üzere bölgenin cazibesinin arttırılması sürecinde AGİT potansiyel ve araçlarının kullanılması önemli bir görev olarak karşımıza çıkmaktadır.