.:: YANKI DERGİSİ ::.

Haberler > SAĞLIK >DİŞLERDEN KİMLİK TESPİTİ BÜYÜK FELAKETLERDE ÇOK ÖNEMLİDİR

DİŞLERDEN KİMLİK TESPİTİ
BÜYÜK FELAKETLERDE ÖNE ÇIKIYOR
Türkiye yaşadığı deprem felaketinin yaralarını sarmaya çalışıyor. Depremde hayatını kaybedenlerin kimliklerini belirleme çalışmaları sürerken, adli diş hekimliği uygulamaları başta kimliklendirme amaçlı diş kayıtlarının karşılaştırılması, dişlerden yaş ve cinsiyet tayini olmak üzere pek çok alanda ön plana çıkıyor. Adli Diş Hekimliği alanında Türkiye’nin önde gelen bilim insanlarından olan Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Mehmet Ali Kılıçarslan deprem felaketinin ardından bu konuya dikkat çekti.
GÜVENİLİR, EKONOMİK VE BİLİMSEL
Prof.Dr. Mehmet Ali Kılıçarslan, dişlerden kimlik tespitinin büyük felaketlerin yönetiminde en güvenilir ve bilimsel metotlardan biri olarak kabul edildiğini söyledi. Kılıçarslan “Genel itibarı ile ortalama üç kişinin hayatını kaybettiği olaylar; toplu ölüm, çok daha fazla kişinin hayatını kaybettiği olaylar ise, “felaket” olarak tanımlanmaktadır. Her yıl ne yazık ki dünyanın çeşitli yerlerinde meydana gelen insan veya doğa kaynaklı felaketlerde binlerce insan hayatını kaybetmektedir. Doğal afet gibi toplu ölüm olaylarında, yaşanan felaket sonrası, hayatın biran önce normale döndürülebilmesi için olayın niteliğine göre acil durum planlaması yapılmalı ve çalışma planının çıkarılması gerekmektedir ki esasen bu plan içerisinde vefat eden kişilerin doğru kimliklendirmelerinin yapılmasıda yer almaktadır” dedi.
KİMLİK TESPİTİ İNSANLIK HAKKI
Prof.Dr. Mehmet Ali Kılıçarslan, kurbanların yakınlarından elde edilen ölüm öncesi bilgiler ve olay yeri bilgi ve bulguları ile otopsi incelemelerinden elde edilen ölüm sonrası kimlik verilerinin karşılaştırılması ve eşleştirilmesi ile her kurbanın kimliğinin doğru olarak belirlenebildiğinin altını çizdi.
Kılıçarslan “Felaket olaylarında kaybı olanlar, öncelikle kendi kayıplarının hızlı ve doğru olarak belirlenip kendilerine teslim edilmesini ister. Bu nedenle işlemler olabildiğince kısa süre içinde, yapılması gereken tüm incelemeleri bitirmek üzere düzenlenmelidir. Zira felaket kurbanının doğru bir şekilde kimliklendirilmesinin hem hukuki hem sosyal hem de etik yönleri bulunmaktadır. Yani bu çalışmalar, sınırların kalktığı, ulaşımın kolaylaştığı günümüzde uluslararası önem kazanmıştır ve felaketlerden sonra kurbanların kimlik tespitinin yapılması bir insanlık hakkı olduğu gibi yasal, dini, kültürel boyutlar da taşır.

Büyük felaketlerde ölen insan sayısının fazla olması ve cesetlerdeki bozulma nedeniyle kimlik tespit işlemleri zorlaştığından disiplinlerarası çalışma gerekmektedir. Bu ekiplerin kendi içinde oluşturulan grupların çalışmaları sonucunda toplanan ölüm öncesi ve ölüm sonrası bilgilerin bir araya getirilmesi ile tüm cesetlerin kimliğinin tespiti mümkündür.
          Adli diş hekimliği, dental verilerin adaletin yararına saklanması ve değerlendirilmesini kapsayan bir diş hekimliği+adli bilimler dalıdır. Adli diş hekimliği uygulamaları başta kimliklendirme amaçlı diş kayıtlarının karşılaştırılması, dişlerden yaş ve cinsiyet tahmini ve ısırık izi analizi olmak üzere pek çok alanda kullanılmaktadır. Dünyada ve ülkemizde son yıllarda meydana gelen kitle felaketleri sonrasında kurbanların kimliklendirilmesinde yaşanan sorunlar adli diş hekimliğinin önemini bir kez daha gözler önüne sermiştir. Yaşanan problemlerin çözümüne yönelik, organizasyon problemlerinin giderilmesi, antemortem diş kayıtlarının düzenli tutulması ve Felaket Kurbanlarını Kimliklendirme (Disaster Victim Identification-DVI) ekiplerinde adli diş hekimlerinin etkin görev alması görüşü ön plana çıkmıştır. Adli diş hekimliğinin en önemli dallarından biri; çenelerin ve dişlerin özgün niteliklerinden yararlanarak kimlik belirlemedir. Dişe ait bulguları önemli yapan etken gerek dişlerin gerekse kemik destek yapıların bireysel belirleyici özellikleri ile yanma, çürüme ve bunlar gibi pek çok olumsuz ortama dişlerin diğer doku ve organlarımıza göre daha dayanıklı olmasıdır. Benzer nedenlerle dolgular, protezler, ortodontik apareyler de kimlik tespitinde çok önemli rol oynamaktadır.
     Adli diş hekimliği, dünyadaki bazı büyük felaketlerin kurban kimliklendirmesinde önemli bir rol oynamıştır. “Dişlerden kimlik tespiti; büyük felaketlerin yönetiminde en güvenilir, ekonomik, bilimsel metotlardan biri olarak kabul edilir” dedi.

Prof.Dr. Mehmet Ali Kılıçarslan, Türkiye’de ki mevcut felaket sonrası kimliklendirme sorunların çözümü için önerilerini ise şöyle sıraladı;
1-Etkili bir DVI takım organizasyonu yapılmalıdır.
2-Kurulan bu takımda; kolluk kuvvetleri, adli tıp uzmanları, DNA uzmanları ile birlikte adli diş hekimleri de görev almalıdır.
3-DVI organizasyonundaki her birim için eksiksiz teorik ve pratik eğitim programları oluşturulmalıdır.
4-DVI çalışması için, uluslararası geçerli DVI formları kullanılmalıdır.
5-DVI hakkındaki bilimsel çalışmalar desteklenmeli ve bilimsel gelişmeler takip edilmelidir.
6-Adli diş hekimliği doktora programları ve DVI uzmanı diş hekimleri kimliklendirme birimlerinde çalıştırılmalıdır.

15.02.2023